10 - تعبير و بازگو كردن خواب :
1 * پيامبر (صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه) : رؤيا (خوابهاى خوب و خوش ) از جانب خداوند است و خوابهاى آشفته از جانب شيطان . و فرمودند : هر گاه يكى از شماخواب خوبى ديد آن را تعبير كند و براى ديگران بازگو كند و اگر خواب بدى ديد آن را تعبيرنكند و به كسى هم نگويد.
2 * امـام صـادق (عليه السلام) : هـر گـاه بنده آهنگ معصيت خداى عزوجل كند و خداوند خير او را بخواهد، خوابى وحشتناك به او نشان دهد كه بدان سبب از آن گناه باز ايستد. و فرمودند : هر گاه كسى خواب ناخوشايندى ديد از پهلويى كه خوابيده به پهلوى ديگر خود برگردد و بگويد : ((همانا نجوا كردن كار شيطان است تا بدان وسيله مؤمنان را اندوهگين سازد و تـا خـدا نـخواهد ، هيچ زيانى به آنان نرساند .)) سپس بگويد : از شر خوابى كه ديدم و از شر شيطان رجـيم به همان پناه مى برم كه فرشتگان مقرب خدا و پيامبران مرسل او و بندگان نيكوكارش بدو پناه بردند.
1و2 - ميزان الحکمه، ج 4، ص 1935-1933
3 * حضرت امام محمد باقر (عليه السلام) : حضرت رسول (صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه) فرمودند که خواب مومن در میان زمین و آسمان و بر بالای سرش پرواز می کند تا آنکه خود آن برای خود تعبیر کند یا دیگری برای او تعبیر کند پس به آن صورت که تعبیر کردند ، واقع می شود ، پس خواب خود را نقل مکنید مگر برای شخصی که عاقل باشد .یا برای مومنی که از حسد و عداوت و طغیان خالی باشد .
4 و 5 * در حدیث صحیح از حضرت امام رضا (عليه السلام ) : بسیار است که خوابی می بینم و تعبیر خوب برای خود می کنم و خواب به همان نحو که تعبیر می کنم ، واقع می شود . و در حدیث معتبر از حضرت امام رضا (عليه السلام ) : زنی در زمان حضرت رسول (صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه ) شوهرش در سفر بود . خواب دید که ستون خانه اش شکست . به حضرت عرض کرد ، حضرت فرمودند که شوهرت به سلامت می آید پس چنان شد . بار دیگر شوهرش به سفر رفت و او چنین خوابی دید . حضرت چنین تعبیر فرمودند و شوهرش آمد . باز مرتبه دیگر شوهرش به سفر رفت و او چنین خوابی دید . به مرد شومی بر خورد و این خواب را نقل کرد و او گفت که شوهرت می میرد . چنان شد . این خبر به آن حضرت رسید و فرمودند که چرا تعبیر خوب برای او نکرد ؟
3 و 4 و 5 - حلیه المتقین ، ص 186
چه قسم از رؤ يا را مى توان صادق و كدام را مى توان دروغ يا اضغاث احلام تشخيص داد ؟
رؤيا بر دو قسم است :
الف - رؤياى رحمانى آن است كه از طرف پروردگار عالم ، معانى در عالم خواب به روح القا شود و اين بر دو قسم است :
1 - محتاج به تعبير نيست و آن وقتى است كه معنا به همان وضوح اول در ذهن تا وقت بيدارى باقى بماند .
2 - محتاج به تعبير است و آن وقتى است كه معنا تبدیل شده باشد به صورت مناسبه مثل تبدیل شدن علم به صورت شير به مناسبت خير زیاد داشتن شير و ماده غذايى جسم است، چنانكه علم ماده غذايى روحانى است .
ب - اضغاث احلام( خوابهای آشفته ) : [قَالُوا أَضْغَاثُ أَحْلاَمٍ وَ مَا نَحْنُ بِتَأْوِيلِ الأَحْلاَمِ بِعَالِمِينَ : گفتند آمیخته هایی است از خواب های پریشان و ما چنین خوابهایی را نمی توانیم تعبیر کنیم .(يوسف/44) ] بر سه قسم است ؛ زيرا :
1 - منشاء آن يا وسوسه های شيطانى است كه موجب اذيت و وحشت بيننده مى گردد . و او را به امرى كه شرعا منكر(کار زشت، گناه) است يا منجر به منكر مى گردد، تشویق مى نمايد.
2 - و يا اينكه منشاء آن حديث نفس و افكار و خيالاتى كه در خود شخص موجود است مثل اينكه با كسى كينه دارد پس در خواب خود را مشغول جنگ و درگیری با او مى بيند.
3 - و يا اينكه منشاء آن غلبه اخلاط(يعنى صفرا و سودا و بلغم و خون) است ؛ مثلا اگر صفرا غالب شود، در خواب رنگهاى زرد و طعمهاى تلخ و مسموم و صاعقه و نظاير اينها مى بيند؛ زيرا صفرا گرم و تلخ است . و كسى كه سودا بر او غالب باشد چيزهاى سوزنده و رنگهاى سياه و طعمهاى ترش مى بيند. و كسى كه بلغم بر او غالب باشد رنگهاى سفيد و آب و باران و برف مى بيند. و كسى كه خون بر او غالب باشد رنگهاى قرمز و طعمهاى شيرين و انواع طرب مى بيند.
راه تشخيص رؤيا:
1 - به مزاج خود نگاه كند و ببيند اگر در حالت رؤ يا در كمال اعتدال بوده پس معلوم مى شود كه از غلبه اخلاط نيست.
2 - پس از آن به حالت خود قبل از خواب نگاه كند و ببيند آنچه را كه در خواب ديده اگر هيچ سابقه در بيدارى نداشته پس معلوم مى شود حديث نفس نبوده ،
3 - پس از آن ببيند اگر رؤيا تشویق به منكرى يا چيزى كه منجر به منكرى مى شود نبوده و نيز سبب پريشانى نبوده معلوم مى شود منشاء آن وسوسه های شيطانى نبوده .
4 - و پس از آنكه شخص مطمئن شد كه اضغاث احلام نبوده ، معلوم مى شود رحمانى بوده است.
راه تشخيص و دانستن تعبير رؤياى رحماني:
مراجعه نمودن به روايات زیادی كه از اهل بيت (عليهم السّلام) در باب تعبير رؤيا وارد شده است و مقدارى از آنها در اواخر (دارالسلام) مرحوم حاجى نورى و در جلد 14 بحارالانوار موجوداست و از آن جمله مراجعه نمودن به مناسبات آيات قرآن مجيد مثل اينكه :
1 - اگر در خواب ببيند اذان مى گويد و رحمانى باشد تعبير مى شود به توفيق حج به مناسبت آيه شريفه : وَ اَذّنْ فِى النّاسِ بِالْحَجِّ ...
2 - در صورتى كه بيننده صالح و متقى باشد مثل تعبير ريسمان به عهد: وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ ...
3 - و چوب خشك به نفاق: كَاَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ ...
4 - و سنگ به قساوت : فَهِىَ كَالْحِجارَةِ ...
5 - و خوردن گوشت ميت به غيبت كردن : اَيُحِبُّ اَحَدُكُمْ اَنْ يَاءكُلَ لَحْمَ اَخيهِ مَيْتا ... پوشيده نماند آنچه گفته شد از اقسام تعبير، كلياتى است كه تطبيق آنها بر موارد جزئى در بسیار مشکل است و ممکن نيست مگر براى كسى كه خداى تعالى نورى به او افاضه فرمايد كه به بركت آن ببيند و تشخيص دهد و از اين نور به (فراست) تعبير مى شود.
82 پرسش از آیت الله دستغیب ، پرسش 70
